Gemaal Streukelerzijl en gemaal Galgenrak

Een stukje geschiedenis

Het gemaal Streukelerzijl verzorgt de afwatering van het gebied Haerst - Genne. Het naastgelegen gemaal Galgenrak pompt het overtollige water weg uit het stroomgebied rond de Dedemsvaart, grofweg gelegen tussen Hasselt, Balkbrug en Staphorst. 

Het bijna 100 jaar oude gemaal Streukelerzijl werd gesticht door het toenmalige waterschap De Noorder Vechtdijken. Met een totale capaciteit van 1200 kuub per minuut speelt het gemaal een cruciale rol in de waterhuishouding van de achterliggende polders die rond de NAP-nullijn liggen. Voor 1925 was lozing van water uit dit gebied alleen mogelijk bij eb in de Zuiderzee via de voormalige afwateringssluis. Naast gemaal Streukelerzijl werd in 1979 een tweede gemaal gebouwd, het vijzelgemaal Galgenrak. Gemaal Galgerak zorgt voor het peilbeheer van de noordelijke polders. Beide gemalen samen zorgen bij hoog buitenwater ook voor de bemaling van de Dedemsvaart. Het water wordt afgevoerd via het Zwarte Water, het Zwarte meer en uiteindelijk geloosd op het IJsselmeer.

Oorspronkelijk werden veel gemalen met een dieselmotor aangedreven, maar tegenwoordig wordt dat in veel gevallen met een elektromotor gedaan. Dieselmotoren in een gemaal zijn zeldzaam geworden en naar verwachting binnen 10 jaar allemaal vervangen door een duurzamere variant. Gemaal Streukelerzijl heeft een zogenaamde hybride aandrijving van zowel elektro-, als dieselmotoren. Het gemaal is daarmee een heel vroeg voorbeeld van een poldergemaal dat door een combinatie van dieselmotoren en elektromotoren werd aangedreven. Leuk om te weten: de dieselmotor in gemaal Streukelerzijl is nog steeds inzetbaar. Daarom is het gemaal een belangrijk onderdeel van ons (cultuur)historisch watererfgoed. Het is een gemeentelijk monument.